مذاکرات هسته ایِ ایران و کره شمالی با آمریکا

مذاکرات هسته ایِ ایران و کره شمالی با آمریکا

برنامه هسته ای ایران و کره شمالی دارای تفاوت و تشابه زیادی است که اغلب در ماهیت، ذات و تکرار رویه قابل اشاره می باشد.

روند هسته ای سازی در دو کشور شامل داده های خاصی است که تاثیر آن بر دو طرف به صورت متفاوت نمایان شده است. 

کره شمالی در سال1985 به معاهده منع گسترش سلاح اتمی پیوست و اولین تاسیسات خود را در همین دهه تاسیس کرد.

در سال1993 پیونگ یانگ باورود بازرسان آژانس بین المللی اتمی موافقت کرد و اولین بازدید یک سال بعد انجام شد. 

در اکتبر 1994 کره شمالی با آمریکا توافق کرد و برنامه هسته ای خود را متوقف ساخت و در مقابل آمریکا نیز متعهد شد تا تحریم های کره شمالی را محدود کرده و دو رآکتور آب سنگین برای پیونگ یانگ بسازد.

اما در همین دوران بود که تغییر ریاست جمهوری در آمریکا و روی کار آمدن جرج بوش(و همان تاکتیک معروف دموکرات_جمهوری خواه)، بهانه ای شد تاسران کاخ سفید رویکرد خصمانه ای را علیه کره شمالی اتخاذ کرده و کره شمالی را عضو محور شرارت قرار دهند.

به دنبال این رویکرد آمریکا، کره شمالی هم فعالیت هسته ای خود را مجددا آغاز کرد و در سال2003 از پیمانNPT خارج شد.

دولت و مردم کره شمالی باتحمل تحریم های سخت موفق شدند اولین و دومین آزمایش اتمی خود را در سال های 2006و2009 باموفقیت انجام دهند.

با اولین آزمایش بمب هسته ای معادلات بین المللی به نفع کره شمالی تغییر کرد. هرچند این کشور تحت شدیدترین تحریم ها و تهدید ها قرار داشت ولی با گذشت چند سال و با روی کار آمدن ترامپ  دوباره بحث مذاکره مطرح شده است ولی این بار به شکل و شمایل جدید.(کره شمالی باقدرت چانه زنی بیشتر وارد شد)

اما برنامه هسته ای ایران در سال 1950 با تاسیس سازمان انرژی اتمی و نیروگاه بوشهر شروع شد.

همچنین ایران پیمان عدم گسترش سلاح اتمی را در سال 1968 امضاء کرد.

در دوران دولت ششم خبر از تهیه سوخت اتمی برای نیروگاه بوشهر به گوش می رسید که بعد ها با توافق با آمریکا  و متحدانش این پیشرفت عقیم ماند.

ولی بعد از روی کار آمدن دولت نهم موضوع هسته ای شتاب گرفت  و رییس جمهور وقت ایران اعلام کرد که ایران موفق به غنی سازی اورانیوم به میزان 3.5 درصد شده است.

باانتشار این خبر و دامنه دار شدن اختلافات ایران با غرب که منجر به صدور چندین قطعنامه علیه برنامه هسته ایران شد تنش در روابط ایران با آمریکا بالا گرفت.

این روند پیشرفت هسته ای، خود تحریم های بیشتری را برای ایران به دنبال داشت تا زمانی که نهایتا حسن روحانی رییس جمهور ایران شد و با توجه به تغییر رویکرد نسبت به جامعه جهانی و یک سری مذاکرات هسته ای، انعقاد برجام میان ایران و گروه 5+1 اعلام شد و پرونده هسته ای ایران در شورای امنیت(بصورت مشروط) بسته شد و برنامه هسته ای ایران نیز با بتن ریزی در قلب رآکتور اراک و پذیرش بسیاری از محدودیت ها، سمت و سوی دیگری به خود گرفت.

ایران و کره در مواردی همچون بومی سازی این صنعت، تحمل چند دوره تحریم های سنگین، قبول بر کنار گذاشتن مقطعی انرژی هسته ای و اطمینان نابجا به آمریکا با هم تشابه دارند ولی در تفاوت ها به نکات زیر می توان اشاره کرد:

1مردم و دولت کره شمالی با قبول چند دوره تحریم های سنگین به فناوری غنی سازی اتم دست پیدا کردند( بخوانید ساخت سلاح هسته ای) و بعد از آن برای مذاکره درخواست دادند که به نظر می رسد این اقدام باعث می شود رهبران کره شمالی به دلیل داشتن سلاح هسته ای در مذاکرات دست بالا را داشته باشند. اما مردم ایران در انتخابات ریاست جمهوری سال 92 خواهان تغییرات اساسی در این مقوله شدند و دولت ایران نیز بعد از مذاکره با غرب تاحدود زیادی پرونده هسته ای ایران را به حالت تعلیق درآورد.

2کره شمالی حتی در دوران تحریم به دلیل داشتن متحدین راهبردی مثل چین و روسیه تا حدودی توانست از زیر بار فشار منزوی بودن در روابط بین الملل خارج شود ولی ایران در دوران تحریم هسته ای، روابط راهبردی خاصی با کشورهای قدرتمند دنیا اتخاذ نکرد تا چنین فشاری به او وارد نشود.(نظیر روابط راهبردی که در سال های بعد درموضوع سوریه با روسیه و چین ایجاد کرد)

3متغیّری به نام اسرائیل(رژیم اشغالگر قدس)؛

هرچند کره شمالی هم مواضع تندوتیزی علیه اسراییل دارد ولی مسئله ایران و اسرائیل بسیار متفاوت است.

اسرائیل همواره تلاش دارد تا برکشورهای غرب آسیا مسلط شود و به همین دلیل با کشورمستقل ایران دشمنی ویژه دارد.(کینه و دشمنی عمیقِ تاریخی با ایران داشته)

متقابلا ایران نیز اسراییل را دشمن درجه یک خود می داند و تأکید بر نابودی کامل رژیم اشغالگر قدس دارد.

همانطور که می دانید سیاست داخلی و خارجی آمریکا هم به شدت متاثر از صهیونیست ها است، پس مسلماً توافقی که میان ایران و آمریکا شکل بگیرد متأثر از این جریان و به شدت شکننده خواهد بود.

محسن بیگی

@najva_net